tepkisel koşullanma ne demek?

Tepkisel koşullanma, bir uyaran ile bir tepki arasında belirli bir ilişki kurulduğunda ortaya çıkan öğrenme şeklidir. Bu koşullanma türünde, bir uyaran ile bir tepki arasındaki ilişki güçlendirilir ve bu sayede belirli bir durumda uyaranın tekrar ortaya çıkmasıyla birlikte tepki de oluşur.

Tepkisel koşullanmada, olumlu ya da olumsuz bir sonuçla karşılaşma durumu, belirli bir davranışın tekrarlanmasını veya unutulmasını etkileyebilir. Örneğin, bir köpek sürekli bir sesle birlikte yemek verilmesi sonucunda o sese karşı bir tepki geliştirebilir ve her o sesi duyduğunda yemek beklentisi oluşturabilir.

Tepkisel koşullanma, İvan Pavlov’un köpekleri üzerinde yaptığı deneylerle ünlü hale gelmiştir. Pavlov, köpeklerin yemek verildiğinde çalınan bir zil sesini zamanla yemek beklentisi ile ilişkilendirebildiğini göstermiştir. Bu deneyler, tepkisel koşullanmanın nasıl gerçekleştiğini anlamamıza yardımcı olmuştur.

Tepkisel koşullanma, hayvanlar üzerinde yapılan deneylerin yanı sıra insanlar üzerinde de gözlemlenmiştir. Bu öğrenme şekli, insanların alışkanlıklarını değiştirebilir ve duygusal tepkilerini şekillendirebilir. Örneğin, korku veya kaygı gibi duygusal tepkiler de tepkisel koşullanma yoluyla oluşabilir.